Juno, liefde voor de hond

Juno, oftewel de liefde voor de hond

Ton Antheunisse met hond Teddy

Juno is een hondennaam die vroeger veel werd gebruikt in Kloosterhaar en omgeving, m.n. voor herdershonden.
De naam is afkomstig uit de romeinse mythologie, de god Juno. Deze moedergod heeft haar naam doorgegeven aan de maand Juni. Ze is de godin van de hemelen, vruchtbaarheid, waakzaamheid en het huwelijk.
“De hond is dé ecologische prestatie van de afgelopen honderdduizend jaar. Hij legde het aan met de meest dominante soort ooit en kreeg er eten, roomservice en gratis gezondheidszorg voor in de plaats. Iedereen is er heilig van overtuigd dat de hond precies weet wat zij denken en voelen.
De mens, die zich als soort op een voetstuk heeft gezet, blijkt voor zijn innerlijke rust en zielenheil afhankelijk te zijn van de beduidend minder begaafde viervoeter." (Jan Desmet).

INHOUD:
1. Hond'n Hendukjaantie
2. Loebe, een bijzondere hond
3. Hondenbelasting
4. Hondenkar
5. Kloosterhaarse Hondenvereniging De Trouwe Vriend
6. Honden van de Balderhaar, vroeger en nu...

Hond'n Hendukjaantie

Het was vroeger de gewoonte dat de hond mee naar het werk ging. Op foto's uit de veenderij staan dan ook dikwijls honden afgebeeld. Een hond moest goed willen luisteren en volgzaam zijn en er moest "wat in" zitten. Stond de hond de baas niet aan dan deed men er niet moeilijk over deze hond van de hand te doen. Zo kon het gebeuren dat men met de ene hond naar het werk toe ging en met de andere weer thuis kwam. Een spil in deze ruilhandel was Hendrik Jan Kelder die hierdoor de bijnaam van Hond'n Hendukjaantie gekregen had. Hendrik Jan was bijna nooit zonder hond te zien en aangezien hij een stuk korter was dan zijn halfbroer, die ook Hendrik Jan heette was de bijnaam snel ontstaan. Op de foto hiernaast Hendrik Jan met hond, een uitsnede van de de foto hieronder (een machineploeg van de Veenderij Van Roijen uit circa 1925).

Loebe, een bijzondere hond!

Kloosterhaar kende in de oorlogsjaren een zogenaamde Luisterpost. Deze bevond zich aan de Groenedijk. Een aantal van de daar gestationeerde militairen hadden de Oostenrijkse nationaliteit. De Luisterpost was een soort luchtbewaking voor het signaleren van geallieerde vliegtuigen. Bij het neerstorten van vliegtuigen gingen de mannen van de Luisterpost op onderzoek uit. Bij de bevrijding van Kloosterhaar, op 5 april 1945 werd de Luisterpost door de Canadezen vanaf de Dorpsstraat onder vuur genomen. De militairen gaven zich door het opsteken van witte vlaggen gelijk over. Nadat de militairen waren afgevoerd heeft commies de Groot, die gestationeerd was in ons dorp, zich ontfermd over de achtergebleven hond. De hond, die luisterde naar de naam "Loebe" werd ondergebracht bij de familie Meijer aan de Verlengde Broekdijk 12. Bij Meijer hebben ze er een zeer goede hond aan gehad! Wanneer men iets achter had gelaten bij de werkzaamheden op het land, bijvoorbeeld een vork of een schop, werd Loebe er heen gestuurd om het achtergelaten voorwerp weer op te halen! Loebe is, mogelijk ook door zijn afkomst, maar zeker ook door zijn trouw en intelligentie altijd in de herinnering gebleven bij de familie Meijer. Op de foto Freek Gruizinga, zoon van kok/kampbeheerder Gruizinga van Evacuatiekamp Balderhaar, met Loebe, achter de boerderij Meijer.

Hondenbelasting

De hondenbelasting is geen uitvinding van de van de laatste jaren. Deze belasting is aan het begin van de 19e eeuw ingesteld door Napoleon. Het is altijd een gemeentelijke belasting geweest. Er zijn maar weinig gemeenten die deze belasting niet hebben of hebben gehad. Ook Ambt Hardenberg had zijn hondenbelasting. Een tijd moesten de honden ook voorzien zijn van een hondenpenning, ten teken dat voor de hond belasting was betaald. Aangifte voor de hondenbelasting kon gedaan worden in de Openbare Lagere School alwaar de gemeente-ontvanger zitting had. Kloosterhaar had de hoogste 'honddichtheid' van de gemeente Ambt Hardenberg!

Hondenkar

Hiernaast een foto van een hondenkar van de familie Potgieter.
De familie Potgieter had een bakkerij aan de Groenedijk. Op de foto broodventer Tiemen Potgieter (1880-1958) met zijn halfbroer Hendrik Willem Potgieter 1901-1981).
Gebruik van hondenkarren in het verleden en heden Vanaf 1672 zijn er al gegevens bekend dat de hond bepaalde soort wagentjes voorttrok. Het ook bekend dat de hond voor een wagen, onder de wagen en ook achter de wagen werd ingespannen. In 1910 trad de Trekhondenwet in werking met voorschriften voor het gebruik van een hondenkar. Diverse beroepsgroepen hebben in een latere periode gebruikgemaakt van de trekkracht van de hond, bijvoorbeeld: de bakker, de groenteboer, de petroleumventer ofwel olieman, imkers, kruideniers, klompenverkopers, kleine boeren, eierenhandelaren, forniturenverkopers, marskramers, rondtrekkende fotografen, slagers, visboeren, voddenverkopers, verhuizers en vele diverse ambachtslieden. Allemaal maakte ze gebruik van het paard van de armen. Ook de Nederlandse posterijen heeft tot 1922 brieven en kleine pakketjes met de hondenkar bezorgd. Dit werd gedaan door hun brievengaarders, briefbestellers ofwel postbestellers. Verder is het ook bekend dat het Nederlandse leger ten tijde van de Eerste Wereldoorlog meer dan 1200 honden in militaire dienst hadden. De dieren werden in een tweespan ingespannen voor de zogenaamde mitrailleurwagens, munitiewagens en gereedschapswagens. In Nederland is het gebruik van een hond als trekkracht (sinds 1963) verboden.
In België, waar trekhonden eveneens verboden zijn, bestaat sinds 1989 een trekhondvereniging. Ze hebben speciale toestemming van ministerie landbouw die hen toelaat om de trekhonden op diervriendelijke wijze te gebruiken (vooral voor demonstraties tijdens landbouwevenementen e.d.) Zo wordt oude traditie in stand gehouden.

De Trouwe Vriend